Bloedonderzoek hypofyse

Hypofyse

De hypofyse is een zeer kleine klier die zich onderaan de hersenen bevindt. De hypofyse staat onder invloed van verschillende factoren, waaronder de hypothalamus. De hypothalamus is een orgaan, gelegen boven de hypofyse en die hierop invloed uitoefent. De belangrijkste functie van de hypofyse is het produceren van verschillende typen hormonen. Daarmee is het de spil in het hormonale stelsel.

Hypofyse hormonen

De hypofyse scheidt in totaal 9 verschillende hormonen uit. De belangrijkste hiervan zijn het groeihormoon (GH), thyreoïdstimulerend hormoon (TSH), adrenocorticotroof hormoon (ACTH), follikel stimulerend hormoon (FSH), luteïniserend hormoon (LH) en prolactine. Deze hormonen hebben allemaal een verschillende functie in het lichaam:

• GH: regelt de groei van spierweefsel in het lichaam. Daarnaast is het belangrijk bij de groei van de botten;
• TSH: hormoon dat de schildklier aanzet om schildklierhormoon te produceren. Het is dus het regelmechanisme voor de schildklier;
• ACTH: zet de bijnier aan om hormonen te produceren. Het belangrijkste hormoon dat in de bijnier wordt aangemaakt is cortisol, dit wordt ook wel het stresshormoon genoemd;
• FSH: stimuleert de geslachtsorganen. Bij vrouwen zorgt het voor stimulatie van de voorlopers van eicellen, terwijl het bij mannen de aanmaak van spermacellen stimuleert;
• LH: bij vrouwen zorgt dit hormoon voor de eisprong en de ontwikkeling van dit ei tot een geel lichaam. Bij mannen stimuleert het de aanmaak van testosteron;
• Prolactine: wordt normaal gesproken bij vrouwen afgegeven tijdens de zwangerschap en tijdens de periode waarin borstvoeding wordt gegeven, na de geboorte van een kind. Het stimuleert daarbij ook de melkproductie in de borsten.

Hormonen in het lichaam werken over het algemeen via een feedback mechanisme. Dit betekent dat de concentratie van hormonen in het lichaam gemeten wordt en op basis van deze concentraties de afgifte van hormonen verhoogd of verlaagd wordt. U kunt dit vergelijken met de thermostaat bij u thuis. Op basis van de temperatuur in de kamer wordt de intensiteit van de verwarming aangepast.

Hypofysetumor

Bij excessieve afgifte van een hormoon of juist bij te weinig aanmaak ervan, kan dit feedback mechanisme niet voldoende reageren waardoor bepaalde aandoeningen ontstaan. De klachten die bij de verschillende aandoeningen passen, zijn afhankelijk van welk hormoon is aangedaan. Een van de oorzaken van een afwijking van de hypofysehormonen is het ontstaan van een hypofysetumor. Er zijn echter ook andere vele oorzaken die van invloed kunnen zijn op afwijkende hypofysewaarden.

Hypofyse aandoeningen symptomen

De klachten die ontstaan bij afwijkingen in de hypofyse zijn afhankelijk van welke hormonen zijn aangedaan. Deze hormonen kunnen door afwijkingen te veel of te weinig aangemaakt worden. De klachten die ontstaan hebben altijd te maken met de functie van het specifieke hormoon dat is aangedaan. Voor een overzicht van de verschillende klachten die kunnen ontstaan kunt u een overzicht van de Nederlandse hypofyse stichting raadplegen. Hier staan de verschillende aandoeningen beschreven per teveel of tekort van een bepaald hormoon.

Hypofyse diagnostiek

De meeste hormonen van de hypofyse kunnen gemeten worden in het bloed. Dit geeft over het algemeen een goede indicatie van de werking van de hypofyse. Wanneer hier afwijkingen worden gevonden, kan dit gecomplementeerd worden met gezichtsveldonderzoek en een MRI om een hypofysetumor uit te sluiten. Gezichtsveldafwijkingen ontstaan wanneer er een hypofysetumor op de oogzenuwen drukt, vandaar dat dit gecontroleerd wordt.

De behandeling van de hypofyse afwijking is afhankelijk van de specifieke oorzaak. Dit kunt u in overleg met uw (huis)arts bespreken.

Bloedonderzoek hypofyse

• TSH
• FSH
• LH
• Prolactine
• Groeihormoon
• Cortisol
• iGF-1 (Somatedine C)